Bydni vecher

Joined: 04 Feb 2007 Posts: 9

MALKA KOLEDA I BYDNI VECHER (24 DEKEMVRI). Hristiianskiq praznik, predshestvasht razhdaneto na Hristos, bylgarite narichat “Malka Koleda”, “Suha Koleda”, “Deteshka Koleda” ili po-riadko “Mali Bozhich” i “Krachun”. Prez tozi den selskite domove se obhozhdat ot grupite na malkite koledari - momcheta ot 8 do 12-godishna vyzrast. Te nosiat drianovi prychki - “kofryzhalka”, “koledarka” ili “kolednica”. Щom vliazat v kyshtata, stopankata gi posreshta sys sito, pylno s pshenica. Posipva gi sys semena, a koledarchetata udriat toiagite si na praga i blagoslaviat: “Da se rodi, da se rodi, deto ralo hodi i deto ne hodi!” (Sofijsko).

Malkata Koleda preminava v prigotovleniiata za praznichnata koledna vecher. Myzhete koliat prasetata, a zhenite mesiat hliabove i gotviat postni gozbi i vareno zhito za Bydni vecher, koiato za trakijskite zemi e vtorata kadena vecher, a za ostanalite bylgarski kraishta - “pyrva kadilka”. Prez tozi den domakinyt ima zadylzhenieto da otseche debelo dybovo ili krushovo dyrvo, koeto triabva da gori prez cialata nosht. Tova dyrvo se naricha “bydnik” i simvolizira mladiia Bog, kojto shte se prerodi v kolednata nosht. Stopaninyt vnasia tyrzhestveno bydnika v doma s dumite: “Slavite li mlada Boga?” Zhenite i momite otvryshtat: “Slavim, slavim, dobre si doshyl!” V minaloto bydnikyt se e uvival v bialo leneno ili pamuchno platno i se e mirosval. V Kiustendilsko stopaninyt vnasia dyrvoto vkyshti i naricha: “Za mnogo godini! Doshyl e Bozhik, nosi ni bereket - agynca, iareta, biala pshenica i golemi grozdove!” Vecherta bydnikyt se zapalva v ognishteto i se poddyrzha da gori prez cialata nosht.

Na praznichnata bydnivecherska trapeza stopankata slaga obreden hliab - “bogovica”, “bogova pita”, “bozhichnik”, “vechernik”, “svetec” ili “harman”. Toj e zamesen s “mylchana voda” ot momata ili ot mlada bulka, kato brashnoto e presiato prez tri sita. Hliabyt e pochti vinagi ukrasen plastichno. Ot testo vyrhu nego se oformiat kupnite na nivata i domashnite zhivotni. Osven tozi hliab momata nosi i “vit-previt kravaj”, kojto e prednaznachen za koledarite. Vyrhu trapezata se narezhdat pylneni s oriz chushki ili syrmi, bob, leshta, vareno zhito, oshav. Kolkoto poveche sa iastiiata, tolkova po-bogata shte e godinata. Pod trapezata stopankata slaga slama, koiato se asociira sys slamata v iaslata na novorodeniia Hristos. Tazi slama ne se hvyrlia. Tia se postavia v gradinite ili pod plodnite dryvcheta, za da razhdat poveche. Ne se izhvyrlia i pepelta ot bydnika. Obiknoveno stopanite ia pryskat v nivite i loziata, za plodorodie. Ot neia slagat i v semeto za posev. S tazi pepel lekuvat i niakoi zaboliavaniia.

Sled kato trapezata e podredena, naj-vyzrastniiat predstavitel na familiiata vzema paleshnika ot raloto, slaga niakolko vyglena i tamian i tri pyti prekadiava sofrata, sled koeto kadi staite, oborite i gradinata. Posle paleshnikyt se ostavia s niakolko vyglena pod vodnika ili zad vratata. Vyglenite “se narichat” za loziata, nivite i domashnite zhivotni. Na drugiia den domakiniata gleda koj vyglen e ugasnal, koeto e znak za dobra rekolta. Ako e pochernial, znamenieto e losho.

Predi da zapochne ugoshtenieto, stopaninyt poema s dve ryce obredniia hliab i go povdiga visoko, blagoslaviajki: “Da se razhda pshenicata pod pyt i nad pyt, klasovete da stanat kato lyzhici, a zyrnata - kato drenki. Da se razhda grozdeto, echemikyt i carevicata! Da se plodiat agnetata, kozite i kravite! Diado Bozhe, ela ni na gosti da vecheriame zaedno!” Posle toj razchupva hliaba, kato chast ot nego ostavia pred domashnata ikona za Boga, parche se dava na domashniia dobityk za zdrave, a ostanaloto se razpredelia mezhdu domochadieto.

VESELI PRAZNICI NA VSIChKI!

Joined: 11 Mar 2007 Posts: 38

Za tezi, koito ne znaiat, na Bydni vecher se hodi na cherkva kym polunosht, taka kakto na Velikden.
Krajno nepriiatno e da vidish na tozi goliam cyrkoven praznik, v dvora na cherkvata da se strupvat toku-shto stanali ot obilna vecheria s kakvi li ne mesa, pijnali hora. Naj-chesto tova go praviat vyzrastnite. Vyv foruma preobladavat mladi hora, ia si stegnete roditelite da ne hodiat piiani na cherkva - i bez tiah shte mine liturgiiata
VESELA KOLEDA!